Shortbread-kerstkoekjes
De testkeuken
In de keuken kun je pas experimenteren als je de basis onder de knie hebt. Daarom ontleden we elke maand een klassieker. Deze keer: shortbread-kerstkoekjes.
Een vleugje geschiedenis
Shortbread werd al gegeten in de twaalfde eeuw. Het ging om een soort 'broodkoekjes' of tweemaal gebakken koekjes, waarbij het deeg dat overbleef na het maken van brood werd gezoet en tot koekjes werd gebakken. De moderne, zoetere en vooral meer knapperige vorm kennen we uit de zestiende eeuw dankzij Mary, Queen of Scots. Zij beval om meer boter in het deeg te doen, waardoor het die zachte, kruimelige structuur kreeg. Het verschil tussen Engels en Shots shortbread? De Schotse koekjes worden gemaakt met enkel suiker, boter en bloem. In Engeland worden er vaak nog rijsmiddelen aan toegevoegd, zoals bakpoeder en sodiumbicarbonaat (baking soda). Daardoor worden ze veeleer knapperig dan kruimelig.
Omdat boter heel duur was, werd shortbread vaak enkel gemaakt voor feesten, zoals bruiloften. Zo toonde het gelukkige paar dat ze het zich konden veroorloven om hun gasten zo'n zeldzame traktatie te serveren. Op de Shetland Islands, de schotse eilanden ten noorden van het vasteland, was het de traditie om een stuk shortbread boven het hoofd van de bruid te breken. Dat zou geluk en een gelukkig huwelijk brengen. Nog steeds zijn de koekjes een populair item op de menukaarten van menige Schotse bruiloft. In de rest van het Verenigd Koninkrijk wordt het koekje eerder met kerst geassocieerd. In Groot-Brittanië wordt National Biscuit Day op 29 mei gevierd.
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, betekent 'short' niet 'kort' bij deze koekjes. De naam verwijst naar de middeleeuwse betekenis en werd gebruikt om een brosse, broze, afbrokkelende textuur te beschrijven. Perfect gebakken shortbread moet een zachte, smeltende textuur hebben, maar ook wat knapperig zijn als je erin bijt.
1, 2, 3 shortbread
Shortbread is een zanderig boterkoekje dat zijn oorsprong kent in Schotland en traditioneel gemaakt wordt van één deel suiker, twee delen boter en drie delen bloem. Dit is in termen van gewicht, dus bijvoorbeeld 100 gram suiker, 200 gram boter en 300 gram bloem.
Het perfecte koekje in 6 stappen
- Kies boter van hoge kwaliteit, bij voorkeur roomboter. Welk merk boter je ook koopt, als het echte boter is, zit je goed.
- Een snuifje zout brengt die rijke, heerlijke zoetheid in balans en zorgt ervoor dat alle smaken beter uitkomen.
- Bewerk het deeg niet te veel. Meng het (met je handen of in de keukenrobot) tot het begint samen te komen en stort het op een met bloem bestoven oppervlak. Bewerk het kort tot je een glad deeg hebt.
- Koel het deeg minstens een uur. Dat zorgt ervoor dat de boter in het deeg koud is als de koekjes de oven ingaan en voorkomt dat ze uitlopen.
- Prik met een vork voorzichtig enkele gaatjes in de koekjes net voor je ze in de oven steekt. Zo bollen ze niet op in het midden en bakken ze mooi egaal.
- Bak de koekjes tot ze goudgeel, maar niet goudbruin zijn. Hou ze in de gaten en let op dat ze niet te donker worden. Een goudkleurig randje is voldoende. Laat ze na het bakken afkoelen voor je ze decoreert of opeet.
Als je graag een traditioneel shortbread recept wilt upgraden, kun je smaken toevoegen. Enkele klassieke favorieten zijn gember, gekonfijt fruit, fijngehakte nootjes, geroosterde kokosschilfers, geraspte citroenschil en maanzaadjes.
Shortbread 4x anders
- Met chocolade, sinaasappel en karwijzaad: voeg aan het deeg de geraspte schil van een sinaasappel en een koffielepel karwijzaadjes toe. Na het koelen en uitrollen doe je er ook nog kleine stukjes fondant chocolade bij.
- Met lavendel en honing: doe bij het deeg een eetlepel (lavendel)honing en een eetlepel gedroogde lavendel (te koop in biowinkel).
- Met citroentijm en vanille: meng de afgeriste blaadjes van enkele takjes citroentijm, de geraspte schil van een citroen en een koffielepel vanille-extract onder het deeg.
- Met rum en gedroogd fruit: hak gedroogd fruit (abrikozen, rozijnen…) heel fijn en laat het enkele uren weken in rum of cognac. Voeg het uitgelekte fruit toe aan het deeg.
Tips van de pro's
Regula Ysewijn: "Gebruik Zeeuwse bloem. Daar zitten heel weinig eiwitten in, waardoor je koekjes knapperiger worden."
Mary Berry: "Vervang 1/3 van de bloem door semolina (griesmeel). Zo krijg je een extra crunch.
Nigella Lawson: "Probeer eens hartig shortbread te maken: vervang de suiker door geraspte parmezaan. Heerlijk!"
Gordon Ramsay: "Kneed de bol deeg nooit te lang en hou 'm zelfs niet te lang in handen. Dan smelt de boter en dat mag niet."
Jamie Oliver: "Je kunt deze koekjes puur maken, of ze parfumeren met van alles, van citroen of vanille tot lavendel, rozemarijn of maanzaad. Overdrijf gewoon niet met deze smaken, ze zijn het lekkerst als je ze subtiel proeft."
Wereldse kerstkoekjes
- Gingerbread cookies:gemberkoekjes in de vorm van een mannetje, populair in de Verenigde Staten.
- Biscotti di natale: deze Italiaanse ricottakoekjes zijn superzacht, voctig, zoet, maar licht pittig en zijn bedekt met helder citroenglazuur en feestelijke hagelslag.
- Butterplätzchen: Duitse kerstkoekjes op basis van bloem, suiker, boter en ei.
- Polvorones: Spaanse kerstkoekjes met amandelen. De baktijd is vrij kort, waardoor de structuur erg zacht blijft. Een polvoron valt direct uit elkaar als je er een hapje van neemt.
- Linzer-koekjes: Traditionele kerstsandwichkoekjes uit Oostenrijk. Ze zijn zacht, boterachtig en meestal in het midden gevuld met abrikozen- of aardbeienconfituur.
Ga je graag zelf aan de bak? We verzamelden hier onze favoriete koekjesrecepten voor kerst. Benieuwd welke koekjes jullie thuis het eerst zullen bakken!
Probeer dit recept voor shortbread-kerstkoekjes
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest, YouTube en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
